Startup Nation
Israel profileert zichzelf actief als 'innovation nation' en als 'start-up nation'. Israel, een 60 jaar oude natie met 7,1 mln inwoners, heeft meer dan 60 bedrijven genoteerd op de NASDAQ. En Israel heeft meer high-tech start-ups en een grotere venture capital industry per hoofd van de bevolking dan welk ander land in de wereld ook. Het succes van de Israelische high-tech sector krijgt internationaal steeds meer bekendheid. Dan Senor en Saul Singer, auteurs van het boek "Start-up nation", verklaren dit succes door te wijzen op voornamelijk twee factoren: verplichte militaire dienst en immigratie. In het speelveld van innovatie en start-ups speelt het hoger onderwijs een fundamentele rol. Vandaar dat de vice-voorzitters van de Nederlandse universiteiten dit jaar kozen voor een bezoek aan 4 topuniversiteiten in dit land. Vooral om te leren van de wijze waarop deze universiteiten bestuurd worden en hoe ze samenwerken met overheid en bedrijfsleven. Daarnaast tevens om de al bestaande relaties tussen Nederlandse en Israelische universiteiten verder te verdiepen.
"onze olie zit niet onder de grond, maar op 1.70 m boven de grond, in de hoofden van mensen"
Tijdens de diverse bezoeken en onmoetingen bleek al snel dat Israel een heldere visie heeft gehad op haar innovatie beleid: het land bezit geen olie en heeft zich daardoor sterk gericht op het ontwikkelen van haar mensen, het onderwijs, en het verbinden van haar wetenschappers met andere leidende "centers of excellence" in de wereld. Zo heeft Technion recent een campus geopend samen met Cornell University op de Googleplex in Manhattan.
Online learning best practices
Tevens viel ons op dat men op online learning gebied voorop loopt in Israel. Dit komt mede doordat alle studenten (die pas na hun militaire dienstplicht van 3 jaar (mannen) of 2 jaar (vrouwen) beginnen met studeren) jaarlijks 1 maand 'reserved army duty' hebben. Zij kunnen gedurende die maand geen colleges bijwonen, en daarom hebben Israelische universiteiten al sinds lange tijd de gewoonte colleges op video op te nemen, zodat studenten die op afstand en na afloop kunnen bekijken.
Venture capital injecties
Binnen Israel ziet men ondernemers en de bijbehorende start-up scene (veel voortkomend uit de universiteiten, maar ook uit vindingen in het leger) als een belangrijke stimulerende factor in de ontwikkeling van de economie. Dit start-up fenomeen is voor het grotere bedrijfsleven tevens een goede filter van wat wel en niet werkt. De Israelische overheid heeft zelf actief mee gewerkt aan het op gang krijgen van het venture capital mechanisme in het land: zo wordt elke dollar die door foreign investment companies in Israel wordt geinvesteerd door de overheid gematched. Na 5 jaar moet je dit bedrag terug kunnen betalen, maar de upside is voor de ondernemers. Tevens is de overheid zelf mede-oprichter van enkele fondsen. Ook aan de onderzoekskant investeert zij: via de Council for Higher Education krijgen wetenschappers fondsen die ze werven voor hun onderzoek ook gematched met overheidsgeld. Bij het Weizmann Institute leerden we tevens hoe hoog zij wetenschappers in het vaandel hebben staan: "het instituut is er voor de wetenschappers en niet voor de wetenschap". Zodra research studenten binnen komen kunnen ze onderzoeken wat ze willen, ze kiezen niet voor één specifieke richting. Dat deze filosofie succesvol is, blijkt uit het feit dat Yeda, het tech transfer bedrijf van het Weizmann Institute één van de succesvolste in de wereld is: zij ontvangen meer loyalties dan MIT, Harvard en Stanford bij elkaar.
Tegelijkertijd ziet men een voordeel in het feit dat Israel zelf zo klein is: voor een high-tech en innovatieve sector is face-to-face contact nodig, wat in een kleiner geografisch gebied nou eenmaal eenvoudiger te bewerkstelligen is.
Complexiteit omringende landen
Eén dag in Palestina met een bezoek aan FOEME, een organisatie die de water belangen in het gebied behartigt, en ontmoetingen met vertegenwoordigers van 7 Palestijnse universiteiten, leerde hoe complex de situatie op alle niveaus is tussen beide landen. Op onderwijs gebied blijkt bijvoorbeeld dat Israel de diploma's van Palestijnse universiteiten niet erkent. En omdat de Palestijnse universiteiten zelf geen graduate programma's hebben, missen ze een wezenlijk onderdeel van het hoger onderwijs systeem. Ook binnen Israel heeft men nog steeds vele uitdagingen. Naast de vijandigheid die men voelt vanuit de omringende landen, zijn er intern ook steeds groter wordende wrijvingen met ultra-orthodoxe joden die zich onthouden van belasting betalen, dienstplicht en seculier onderwijs – zij bestuderen met name hun eigen religie.
Tegelijkertijd ziet men een aantal van deze uitdagingen en de drive die daaruit voortkomt juist als de reden dat Israel momenteel zo succesvol is.
Zie dit filmpje voor een overzicht van Israel als innovatieland.